Formy ochrony przyrody
W obowiązującym w Polsce stanie prawnym, zagadnienia ochrony przyrody reguluje ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, która określa cele, zasady i formy ochrony przyrody żywej i nieożywionej oraz krajobrazu. Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy, polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody obejmującej:
- dziko występujące rośliny, zwierzęta i grzyby;
- rośliny, zwierzęta i grzyby objęte ochroną gatunkową;
- zwierzęta prowadzące wędrowny tryb życia;
- siedliska przyrodnicze;
- siedliska zagrożone wyginięciem, rzadkie i chronione gatunki roślin, zwierząt i grzybów;
- twory przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalne szczątki roślin i zwierząt;
- krajobraz;
- zieleń w miastach i wsiach;
- zadrzewienia.
Ustawa wyróżnia następujące formy ochrony przyrody:
- parki narodowe;
- rezerwaty przyrody;
- parki krajobrazowe;
- obszary chronionego krajobrazu;
- obszary Natura 2000;
- pomniki przyrody;
- stanowiska dokumentacyjne;
- użytki ekologiczne;
- zespoły przyrodniczo-krajobrazowe;
- ochronę gatunkową roślin, zwierząt i grzybów.
Wyjątkową wartością przyrody jest różnorodność biologiczna, która w myśl definicji Konwencji o różnorodności biologicznej (CBD) (https://www.mos.gov.pl/srodowisko/przyroda/konwencje-miedzynarodowe/konwencja-o-roznorodnosci-biologicznej-cbd/), oznacza „zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi w ekosystemach lądowych, morskich i słodkowodnych oraz w zespołach ekologicznych, których są częścią; dotyczy to różnorodności w obrębie gatunku, pomiędzy gatunkami oraz różnorodności ekosystemów”.
Formy ochrony przyrody na terenie Wrocławia dzielą się na ochronę obszarową w postaci fragmentu Parku Krajobrazowego Doliny Bystrzycy i obszarów wchodzących w skład europejskiej sieci Natura 2000 - 5 częściowo i 1 całkowicie zlokalizowanych w granicach miasta:
- Las Pilczycki,
- Grądy w Dolinie Odry,
- Grądy Odrzańskie,
- Dolina Widawy,
- Łęgi nad Bystrzycą,
- Kumaki Dobrej
oraz formy ochrony obiektowej: 114 pomników przyrody (w tym 192 obiekty) i 2 użytki ekologiczne.
Na skutek rozwoju miasta na terenie Wrocławia przetrwały jedynie niewielkie fragmenty naturalnych ekosystemów. Zlokalizowane są one głównie na obrzeżach miasta (za wyjątkiem pomników przyrody, które często rosną w parkach śródmiejskich czy w Ogrodzie Botanicznym).
Rozmieszczenie form ochrony przyrody na terenie Wrocławia można zobaczyć na mapie przyrodniczej Systemu Informacji Przestrzennej Wrocławia: http://gis.um.wroc.pl/imap/?gpmap=gpDecyzjeWSR.
Szczegółowe informacje na temat form ochrony przyrody we Wrocławiu i na terenie całego województwa dolnośląskiego dostępne są na stronie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska: https://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/ oraz w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody https://crfop.gdos.gov.pl/CRFOP/