Formy ochrony przyrody

W obowiązującym w Polsce stanie prawnym, zagadnienia ochrony przyrody reguluje ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,  która określa cele, zasady i formy ochrony przyrody żywej i nieożywionej oraz krajobrazu. Ochrona przyrody, w rozumieniu ustawy, polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody obejmującej:

1. dziko występujące rośliny, zwierzęta i grzyby;
2. rośliny, zwierzęta i grzyby objęte ochroną gatunkową;
3. zwierzęta prowadzące wędrowny tryb życia;
4. siedliska przyrodnicze;
5. siedliska zagrożone wyginięciem, rzadkie i chronione gatunki roślin, zwierząt i grzybów;
6. twory przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalne szczątki roślin i zwierząt;
7. krajobraz;
8. zieleń w miastach i wsiach;
9. zadrzewienia.

Ustawa wyróżnia następujące formy ochrony przyrody:

1. parki narodowe;
2. rezerwaty przyrody;
3. parki krajobrazowe;
4. obszary chronionego krajobrazu;
5. obszary Natura 2000;
6. pomniki przyrody;
7. stanowiska dokumentacyjne;
8. użytki ekologiczne;
9. zespoły przyrodniczo-krajobrazowe;
10. ochronę gatunkową roślin, zwierząt i grzybów.

Wyjątkową wartością przyrody jest różnorodność biologiczna, która w myśl definicji Konwencji o różnorodności biologicznej (CBD) (https://www.mos.gov.pl/srodowisko/przyroda/konwencje-miedzynarodowe/konwencja-o-roznorodnosci-biologicznej-cbd/), oznacza „zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi w ekosystemach lądowych, morskich i słodkowodnych oraz w zespołach ekologicznych, których są częścią; dotyczy to różnorodności w obrębie gatunku, pomiędzy gatunkami oraz różnorodności ekosystemów”.

Formy ochrony przyrody na terenie Wrocławia dzielą się na ochronę obszarową w postaci fragmentu Parku Krajobrazowego Doliny Bystrzycy i obszarów wchodzących w skład europejskiej sieci Natura 2000 - 5 częściowo i 1 całkowicie zlokalizowanych w granicach miasta:

1. Las Pilczycki,
2. Grądy w Dolinie Odry,
3. Grądy Odrzańskie,
4. Dolina Widawy,
5. Łęgi nad Bystrzycą,
6. Kumaki Dobrej

oraz formy ochrony obiektowej: 114 pomników przyrody (w tym 192 obiekty) i 2 użytki ekologiczne.

Na skutek rozwoju miasta na terenie Wrocławia przetrwały jedynie niewielkie fragmenty naturalnych ekosystemów. Zlokalizowane są one głównie na obrzeżach miasta (za wyjątkiem pomników przyrody, które często rosną w parkach śródmiejskich czy w Ogrodzie Botanicznym).

Rozmieszczenie form ochrony przyrody na terenie Wrocławia można zobaczyć na mapie przyrodniczej Systemu Informacji Przestrzennej Wrocławia: http://gis.um.wroc.pl/imap/?gpmap=gpDecyzjeWSR.

---

Szczegółowe informacje na temat form ochrony przyrody we Wrocławiu i na terenie całego województwa dolnośląskiego dostępne są na stronie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska: https://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/  oraz w Centralnym Rejestrze Form Ochrony Przyrody  https://crfop.gdos.gov.pl/CRFOP/