CENTRAL EUROPE „Via Regia Plus”

W warunkach integrującej się przestrzeni europejskiej wzrasta znaczenie tranzytowego położenia Polski, jednakże globalizacja gospodarki oraz światowy postęp w rozwoju środków i sieci transportowych unaoczniły znaczące zróżnicowanie w poziomie i standardach rozwoju gospodarczego, infrastruktury transportowej, a także dostępności komunikacyjnej pomiędzy regionami Europy Zachodniej i Europy Środkowo-Wschodniej.

W celu poprawy istniejącego stanu rzeczy oraz włączenia Polski w procesy rozwojowe Europy niezmiernie ważne jest jak najszybsze połączenie regionu Europy Środkowo-Wschodniej z międzynarodowymi centrami logistycznymi poprzez sieć, autostrad, dróg ekspresowych oraz modernizowane linii kolejowych – sieć opartą na planowanych korytarzach transportowych.

Uznając znaczenie powyższego stanu rzeczy Wrocław, wspólnie z miastami i regionami leżącymi w obszarze oddziaływania III Paneuropejskiego Korytarza Transportowego, przystąpił do współpracy w ramach europejskiego projektu Via Regia Plus, który realizowany był w latach 2008-2011. Projekt ten stanowił kontynuację, zainicjowanej w 2006 roku, jego pierwszej edycji pod nazwą  „ED-C III Via Regia”.

Via Regia to nazwa korytarza transportowego nawiązującego do historycznego, znanego już w średniowieczu szlaku handlowego. Obecnie, pod nazwą III Paneuropejski Korytarz Transportowy znany również jako Oś Centralna, łączy europejskie miasta i metropolie, począwszy od Erfurtu, Drezna i Berlina poprzez Wrocław i Kraków aż do Lwowa.

Korytarz Via Regia obejmuje obszar gospodarczy zamieszkiwany przez ponad 37 milionów osób i stanowi region o dużym potencjale rozwoju. Jednakże warunkiem jego rozwoju jest wzmocnienie znaczenia miast i regionów metropolitalnych usytuowanych w jego granicach, jako „motorów” rozwoju gospodarczego. Aby obszary te w pełni mogły spełniać swoje funkcje jako centra regionalne i europejskie, niezbędne jest wsparcie i wykorzystanie ich potencjałów na tle rozwoju całego obszaru korytarza m.in. poprzez wykreowanie dogodnych połączeń transportowych pomiędzy nimi jak i wewnątrz nich.

ProjektVia RegiaPlus, finansowany w ramach programu Europa Centralna, stanowił płaszczyznę realizacji nakreślonej powyżej wizji obszaru dynamicznego rozwoju gospodarczego. Jako wspólne przedsięwzięcie czternastu miast i instytucji z Niemiec, Polski, Słowacji i Ukrainy projekt, pod przewodnictwem Wrocławia,  skoncentrował się na realizacji wspólnych przedsięwzięć w aspekcie poprawy dostępności komunikacyjnej obszarów metropolitalnych, wypracowania efektywnych modeli współpracy terytorialnej i zarządzania regionalnego oraz wykreowania oferty turystycznej wzdłuż korytarza Via Regia.

Użyczenie nazwy Via Regia dla projektu było podkreśleniem tradycji i uwypukleniem integrującego charakteru szlaku handlowego w przeszłości, a korytarza rozwoju współcześnie.

Uczestnictwo w projekcie „Via Regia Plus” stanowiło znakomitą szansę dla lokalnych i regionalnych instytucji oraz samorządów do wzięcia udziału w strategicznej dyskusji nad kierunkami rozwoju gospodarczego i przestrzennego.

Wymiernym efektem podejmowanych działań było opracowanie dokumentów strategicznych oraz wdrażanie wypracowanych przykładów skutecznych rozwiązań i dobrych praktyk (akcje pilotażowe) poprzez realizację wspólnych przedsięwzięć w celu poprawy dostępności komunikacyjnej obszarów metropolitalnych, koordynacji rozwoju transportu w miastach i obszarach metropolitalnych oraz wypracowania efektywnych modeli współpracy terytorialnej i zarządzania regionalnego.

W projekcie, obok Miasta Wrocławia jako Lidera projektu, udział brały następujące regiony, miasta oraz instytucje:

1. Polska: Województwo Dolnośląskie, Opole, Kraków, Górnośląska Agencja Przekształceń Przedsiębiorstw SA, Gliwice
2. Niemcy: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Saksonii, Ministerstwo Budownictwa, Rozwoju Regionalnego i Transportu Turyngii, Senat Miasta Berlina, Lipsk, Drezno
3. Ukraina: Lwów
4. Słowacja: Koszyce, Agencja ds. Wsparcia Rozwoju Regionalnego Koszyckiego Kraju

Wrocław, jako partner wiodący projektu, poza działaniami związanymi z zarządzaniem, koordynacją oraz rozpowszechnianiem idei i efektów projektu, w ramach działań merytorycznych zlecił wykonanie następujących analiz i opracowań:

1. Analiza potencjałów rozwojowych dotyczących komunikacji kolejowej wzdłuż III Paneuropejskiego Korytarza Transportowego ( od Drezna do Lwowa ).
2. Analiza poprawy dostępności transportu kolejowego w rejonie polsko – czeskiego obszaru przygranicznego jako alternatywy dla linii E30.
3.  Funkcjonalno-przestrzenne i transportowe powiązania pomiędzy wrocławskimi dworcami kolejowymi a centrum miasta (studium przypadku - dworzec kolejowy Wrocław Nadodrze).
4. Park and ride", "Park and bike" - studium lokalizacji we Wrocławiu oraz analiza funkcjonalno przestrzenna.
5. Analiza przepustowości szlaków komunikacyjnych aglomeracji wrocławskiej – diagnoza istniejących i potencjalnych wąskich gardeł w miejskim systemie transportowym.
6. Studium przypadku dotyczące koordynacji rozwoju struktury osadniczej oraz powiązanego z nią rozwoju infrastruktury kolejowej we wrocławskim obszarze metropolitalnym.
7. Analiza porównawcza aglomeracji wrocławskiej, drezdeńskiej i lwowskiej pod kątem otwierania się nowych rynków pracy i związanych z tym migracji zarobkowych – stan obecny i perspektywy